Deus Ex Machina - Devoto
Cuneiform Records
Als de Italiaanse zesmansformatie Deus Ex Machina een nieuwe aflevering in het gulden boek van de fusion laat noteren, gromt en knort het van de verwachtingen in de progcommunity. Logisch: in de jaren negentig stond DEM samen met Scandinavische groepen als Änglagard, Landberk en Sinkadus aan de wieg van de wedergeboorte van de progrock. Op ‘Devoto’ spelen de Italianen een verbazingwekkend uur eclectische prog en nemen daarbij geen gevangenen.
Volgens het boek ‘20th Century Rock and Roll: Progressive Rock’ van de Canadese progkenner Jerry Lucky is het Italiaanse Deus Ex Machina één van de vijftig meest relevante progressieve groepen van de afgelopen eeuw. Om samen met Yes en King Crimson in de eregalerij te mogen pronken, heb je natuurlijk een knap palmares nodig. Sinds het magistrale, derde album ‘De Republica’ beleeft de groep de ene na de andere artistieke piek. Dat er steeds langere tussenpozen tussen platen zitten, nemen we er graag bij.
‘Devoto’ is het zevende album in meer dan vijfentwintig jaar en volgt op ‘Imparis’, dat alweer van 2008 geleden is. Bij veel bands zou de rek er na zoveel tijd al lang uit zijn, niet zo bij DEM. Opnieuw horen we een groep op het toppunt van zijn kunnen. De machtige tenorstem van Alberto Piras, die in de moerstaal en het Latijn zingt, veegt alle concurrenten op een hoopje. Bevlogen, lyrische momenten mogen daarnaast op het conto van violist Alessandro Bonetti geschreven worden.
Die aan de jazzrock schatplichtige instrumentale virtuositeit geldt overigens over de hele lijn. Gelukkig is het navelstarende gefreak, dat zo vaak in dit genre op de loer ligt, binnen de perken gebleven. De karakteristieke sound is intact gebleven, wat meteen duidelijk wordt in de openende titelsong. Maar acht jaar na de vorige worp hoor je ook de frisheid en gretigheid waarmee gespeeld wordt. De ritmesectie met Alessandro Porreca en Claudio Trotta doet DEM klinken als een Rolls Royce met een turbomotor. Luigi Ricciardiello viert zijn terugkeer bij de band met zijn meest spacey toetsenwerk op analoge instrumenten.
Maar bovenal is ‘Devoto’ een bekwaamheidsbewijs inzake componeren en arrangeren. Je moet het maar doen, progressieve harmonieën schrijven zodat zanger en vijf instrumentalisten maximaal aan hun trekken komen. De texturen hebben de densiteit als altijd, maar de songs klinken meer recht-voor-de-raap. Al is dat laatste natuurlijk een relatief begrip voor DEM.
De luisteraar mag zich in elk geval verwachten aan een heldere opbouw van de muzikale sequenzen, met oog voor spanning en ontspanning. Distratto Da Me (gestut door saxofoons en trombone), Piu Uguale en Autore Del Futuro zijn hier creatieve voorbeelden van. Anderzijds hebben Bonetti en gitarist Mauro Collina hun kennis van folkinstrumenten als bouzouki, dobro en mandoline in Eterno Ritorno en Quattro Piccole Mani uitgediept.
De lange pauze heeft Deus Ex Machina geen windeieren gelegd. Waar anderen het verzadigingspunt zouden bereikt hebben, klinkt deze outfit even gulzig als twintig jaar geleden. Liefhebbers van felle, complexe rock genre Mahavishnu Orchestra, King Crimson (periode ‘Larks’ Tongues in Aspic’) en Led Zeppelin, met snuifjes belcanto en rock in opposition, mogen de borst alvast natmaken.