The Knife - Shaking The Habitual

V2 Records

Een onderwerp waar wij op café nogal over kunnen doorbomen is of popmuziek tegenwoordig nog probeert politiek actief te zijn. Sinds punk door de muziekmachine werd opgegeten en uitgespuwd lijkt het of alleen nog zwarte muziek (hip hop, funk en reggae) commentaar geeft op de hedendaagse maatschappij. De rest amuseert zich achter zijn laptop of is in de business voor groupies, geld, glamour of alle drie tegelijk. Op zijn best is er de ambitie om de mooiste mogelijke muziek te maken. Maar de wereld veranderen? We dachten van niet.

Zeker in de dansmuziek viert egocentrisch hedonisme hoogtij. Het eerste opmerkelijke feit dat we kunnen vermelden over ‘Shaking The Habitual’ is dan ook dit: de plaat is een politiek statement. Dat blijkt uit de begeleidende promo-video, en dat blijkt uit de titel van het album, die verwijst naar een citaat van Foucault over de rol van intellectuelen in de hedendaagse maatschappij. Volgens Foucault moeten die de regels en instituten in vraag stellen en de gevestigde manieren van denken dooreenschudden. Dat is een gedurfde doelstelling.

Toen The Knife zeven jaar geleden hun klassieker ‘Silent Shout’ uitbrachten was de muziekwereld nog niet op het internet. Ze lieten nooit hun gezicht zien, gaven zelden interviews en creëerden daarmee een hype die zichzelf voedde. Een legendarische tournee (die Pukkelpop aandeed in 2006) en het strak volgehouden stilzwijgen dat daarop volgde, deed de rest en The Knife werd een referentie en een inspiratie voor een rits jonge groepjes. Toen ze wel van zich lieten horen was het onder andere namen (Fever Ray) of in het kader van obscure opera’s over Darwin. Heden vinden ze dat dat zijn doel om roem en identiteit in vraag te stellen voorbij is geschoten en willen ze nieuwe vraagstukken aanpakken.

‘Shaking The Habitual’ is dus zeker geen alledaagse plaat. De dertien nummers vormen samen anderhalf uur muziek, en daar staan lappen noise op die tot 19 minuten duren (Old Dreams Waiting To Be Realized). Misschien rekenen ze er op dat niemand die ook effectief telkens zal uitzitten, maar gezien een groot deel van de fans de muziek op hun telefoon zal beluisteren waar de skip-toets extreem dichtbij is, is het een niet te miskennen statement dit werkstuk te includeren op een nieuwe full release. Ze hadden het ook kunnen wegmoffelen op een excuus-ep.

Ook in teksten worden moeilijke onderwerpen aangesneden. Ze inspireerden zich naar eigen zeggen op protestsongs uit de jaren zeventig, maar de sloganeske manier waarop ze hun onderwerpen aanpassen, doet eerder denken aan pakweg Front 242. In Full Of Fire bijvoorbeeld, over gender issues: “liberals giving me a nerve bitch”. Dat lijkt niet direct een geïnspireerd discours.

Stay Out Here is een topnummer over de eurocrisis, maar de tekst doet het geen recht aan. Wenst Olof het standpunt te verdedigen dat de zwakkere landen teveel moeten bijdragen om het idee van een eengemaakte Europese Unie te verwezenlijken met de tekst “One foot yours one mine”? Veiliger lijkt het gewoon er van uit te gaan dat het om instructies tot een danschoreografie gaat en zichzelf te verliezen in de beats.

Geef ons dan maar het - voor zover we konden nagaan - volstrekt apolitieke Without You My Life Would Be Boring, met de fluiten die op een hobbit-feestje niet uit de toon zouden vallen. Of Raging Lung, een prachtig ingetogen nummer dat allicht ook over politiek gaat (“the lottery about geography”), maar een persoonlijker perspectief inneemt en eigenlijk even goed over de liefde zou kunnen gaan. Ook hier trouwens weer die fluiten die een hoofdrol opeisen in de lange, prachtige outro.

We zullen Fracking Fluid Injection altijd blijven skippen, dat is zeker. Het lijkt bijna gemaakt als een nummer om je loyaliteit te testen: tien minuten gezoem, als van muggen, met stemmen die van spoken lijken te komen.

Maar maakt dat iets uit? Het belangrijkste aan ‘Shaking The Habitual’ is het feit dat het album bestaat, en dat het helemaal The Knife is: eigenzinnig en controversieel. Met dit album ambiëren ze geen plaats in eindejaarslijstjes of een commerciële voltreffer, maar bakenen ze de artistieke ruimte af die ze als popmuzikant opeisen. Uw, en onze mening, is daarbij van secundair belang.

The Knife speelt op 5 mei in een uitverkochte AB, daarnaast is het gezelschap ook te zien op Pukkelpop en wel op zaterdag 17 augustus.