De 'Songwriter' in Paul Simon

Achtergrond

Mijnheer Paul Simon, een absoluut fijngevoelig man en een van de meest briljante songwriters uit de rockgeschiedenis, gerespecteerd door iedereen met een minimum aan muzikaal gevoelen, heeft een nieuwe cd. Neen, geen nieuw studiowerk, geen live registratie van zijn jongste tournee die hem begin juli nog naar België bracht, evenmin een collectie outtakes of restjes uit vroegere opnames. Neen, niets van dat alles.

De plaat heet eenvoudig 'Songwriter' – eenvoud is nu eenmaal één van ‘s mans belangrijkste karaktertrekken – en is een dubbele verzameling geworden uit het omvangrijke en indrukwekkende solorepertoire van Simon. Bovendien was hij hoogst persoonlijk de curator van deze selectie en liet hij de samenstelling niet gewoon over aan de executives van de plaatmaatschappij. Dat de plaat nu uitkomt, tegen Halloween, Kerst en Nieuwjaar, zal wel niets met het toeval te maken hebben.

Paul Simon is een hele mijnheer. Toen hij begin jaren zeventig het uiterst succesvolle folkrockduo Simon & Garfunkel even “on hold” zette, had hij al een catalogus bij elkaar geschreven en gezongen waar anderen in zeven ”would-be” carrières nog niet van zouden kunnen dromen. Van die eerste carrière haast geen spoor op deze verzamelaar, buiten een live registratie van soloversies van The Sound of Silence en The Boxer en een heerlijke gospelversie van Bridge Over Troubled Water door Aretha Franklin. De nummers staan vooraan in de collectie. Nadien gaat Simon bij wijze van spreken over naar de orde van de dag. Zijn eigen solocarrière vanaf zijn eerste elpee ‘Paul Simon’ tot - bijna dertig nummers later - excerpten uit zijn jongste ‘So Beautiful or So What’ van begin 2011.

Het is duidelijk dat Paul Simon geen kindermoord wil plegen op zijn eigen werk. Hij is de maker van al dat fraais en hij kijkt er wellicht met een andere blik naar dan de commercieel ingestelde dj of platenverkoper. Zo staan er slechts drie nummers uit het legendarische ‘Graceland’ op: Diamonds on The Soles of Her Shoes, The Boy in The Bubble en het titelnummer. Dat is zelfs minder dan de vier nummers uit ‘The Rhythm of The Saints’ die uiteindelijk de selectie haalden. Het illustreert de veeleer artistieke dan commerciële insteek die Simon hanteerde toen hij zijn lijstje samenstelde.

‘Songwriter’ is een soort alternatieve “Best Of” geworden, bekeken door de ogen van de auteur en niet op basis van hitlijsten of verkoopscijfers. Dat verklaart waarom enkele absolute publiekslievelingen manifest ontbreken. Geen Me and Julio Down By The Schoolyard, geen 50 Ways To Leave Your Love, geen You Can Call Me All, en we kunnen nog een tijdje doorgaan. Simon heeft gekozen voor songs die hem zelf kennelijk bijzonder aanspreken. Het is zijn “director’s cut”. Vandaar ook dat schitterende maar onbekende miniaturen als Tenderness of Darling Lorraine wel een plaats kregen in de selectie.

Wat is nu de unieke kracht van Paul Simon? Het antwoord zal wel verschillen van analyse tot analyse maar er zijn toch drie pijlers waarop zijn “body of work” in de loop van bijna vier decennia steunt. Zo is hij een meester in het creëren van onweerstaanbaar aanstekelijke ritmes. Die komen vaak uit zijn eigen Amerikaanse erfenis zoals in Late In The Evening maar vaak vindt hij ze in wat we nu maar gemakshalve wereldmuziek zullen noemen. Diamond on The Soles of Her Shoes is Afrikaans van inspiratie, Zuid-Amerika levert de basisritmes voor Further to Fly en in Quality klinken de Caraïben door.

Daarnaast schrijft hij beklijvende melodieën van een buitengewone gaafheid. Het is allicht een erfenis uit zijn Simon & Garfunkelperiode. American Tune, Something So Right, Graceland of heel recent Father And Daughter hebben zanglijnen waarvoor maar één adjectief voldoet: klassiek! Ze staan allemaal op ‘Songwriter’ en het is eindeloos genieten.

Ten slotte heeft Paul Simon in de loop van de jaren een zeer herkenbare stijl ontwikkeld waarin hij zowel ritme als melodie op een absoluut eigen manier verbindt. Met een meesterhand legt hij een heerlijk vloeiende melodie op een strak, zelfs met syncopen gedragen ritme en creëert hij magie. Het werkt: luister naar The Obvious Child en “you’ll know what I mean.”

Simon is ook een artiest die in de loop van de jaren constant geëvolueerd is. Geen plaat die ooit hetzelfde heeft geklonken of een gemakkelijk doorslagje van een vroeger succes bleek te zijn. Soms liet hij zich begeleiden door de Indianen van Urubamba, dan weer maakte hij gospelmuziek met de Jesse Dixonsingers. Ten tijde van het superbe Still Crazy After All These Years klonk hij jazzier, terwijl Hearts and Bones neigt naar zijn vroegere folktraditie. Simon is als een kameleon die voortdurend van kleur verandert maar zich steeds de prachtigste outfit weet aan te meten.

Simons werk uit de jaren negentig en het eerste decennium van deze eeuw wordt ruim bemeten op deze verzamelaar: bijna de hele tweede cd bevat werk uit deze periode. Voor velen die hem de laatste jaren wat uit het oog verloren zijn, zal het een ware ontdekkingstocht worden die hen, zoals Columbus destijds, met verrassing zal vervullen. Neem nu het zo onderschatte Born in Puerto Rico uit de veel te vlug vergeten - door Simon voor Broadway gepende - musical Songs From The Caveman of een andere anonieme parel als Another Galaxy uit de bijna onopgemerkte cd ‘Sunrise’.

Deze collectie songs van de songsmid “par excellence” is veel meer dan een commercieel presentje van de platenfirma. Het is het eigenzinnig maar respectvol ontworpen visitekaartje van één van de meest uitzonderlijke talenten uit de moderne rockmuziek.‘Songwriter’ is als een helder stralende sterrennacht. Het is de gedroomde soundtrack voor aangename uren, alleen of met vrienden, voor jong en oud, voor – en hier worden we “in coda” toch even marketeer – de meerwaardezoeker. Aanschaffen!

4 november 2011

Frank Tubex