'The Beatles' - zevendubbel (wit) plezier

RE:introducing

'The Beatles' - zevendubbel (wit) plezier

Patrick Roefflaer is naast Dylan-kenner - hij schreef het boek 'Dylan In De Studio' - ook notoir Beatles-liefhebber en -kenner. De box, die naar aanleiding van het vijftigjarig jubileum van de "Dubbele Witte" verscheen, was voor hem een mooie aanleiding om in zijn pen te kruipen.

In november 1968 verscheen voor het eerst een elpee van The Beatles op hun eigen platenlabel, Apple Records. De plaat heet gewoon 'The Beatles', maar is beter gekend als 'The White Album'; of bij ons: "De Dubbele Witte", een verwijzing naar de volledig witte hoes, waarin de twee vinylschijven zijn opgeborgen.

Het was één van de allereerste platen die ik kocht, of eigenlijk kreeg: voor mijn veertiende verjaardag . Ik was meteen fan voor het leven. De plaat maakte zo’n overdonderende indruk op me dat het nu, zo’n vijfenveertig jaar later, nog steeds mijn all time favorite blijft. Elk van de dertig nummers is totaal anders dan de song ervoor of erna. Country, blues, avant-garde, harde rock, music hall en akoestische ballads komen voorbij en toch past het allemaal samen.

Later leerde ik uit de vele boeken en artikels over de groep dat de vijf maand lange sessies het begin van het einde waren voor de Fab Four. Er waren zoveel spanningen dat Ringo opstapte. Ook geluidstechnicus Geoff Emerick wilde niet langer met de groep werken. En zowel George Martin als George Harrison vertrokken, midden in de sessies, op vakantie. De dubbelelpee zou veeleer een samenraapsel zijn van individueel opgenomen, solo songs dan het resultaat van het werk van een band.

Maar die mythe is dringend aan herziening toe, zo blijkt uit de prachtige "super deluxe edition box set", die ons wordt gepresenteerd ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de dubbelelpee. In de doos zitten maar liefst zeven schijfjes plus een boek.

Waarschijnlijk grijpt elke fan eerst naar 'The Sessions Discs': drie cd’s met zowat vijftig opnamen. Dichter dan dit kun je nooit bij het gevoel komen aanwezig te zijn bij de opnamen in de studio. Er zijn nooit eerder gehoorde versies van de songs, repetities en spontane uitvoeringen van covers of ter plaatse bedachte melodietjes. Je hoort stukjes van discussies over hoe iets beter kan, maar evengoed hoor je George vragen om een broodje kaas met Marmite. Maar vooral hoor je het plezier van het samenwerken. Hoe deze mannen elkaar oppeppen en aanmoedigen. Na afloop van take negentien van Happiness Is A Warm Gun vraagt John: "Is anybody finding it easier? It seems a little easier. Its just no fun, but it’s easier", waarop George tegenwerpt: "It’s easier and fun." Heerlijk, toch.

Ook samensteller en producer Giles Martin, die hier en daar wat verhalen gehoord moet hebben van zijn vader, de legendarische Beatles-producer George Martin, had verwacht veel geruzie en spanningen aan te treffen op de banden. Maar verwonderd stelt hij vast: "Ze genieten van het samenspelen. De plaat is het resultaat van een samenwerking. Dat is een enorme schok voor mij. Dit had ik niet verwacht." Tijdens de persvoorstellingen benadrukte hij herhaaldelijk dat hij niets had gecensureerd.

Eén van de vele hoogtepunten van die sessie-cd’s is een versie van Good Night met akoestische gitaren in plaats van het Disney-achtige strijkersarrangement, maar vooral met driestemmige samenzang van John, Paul en George achter de stem van Ringo; of de extra swingende backingtracks van Birthday of het stevig rockende Revolution, waarbij de gitaren voortdurend in het rood gaan. Verrassend is de korte, vroege versie van Let It Be waarbij Paul zingt: "Brother Malcolm came to me", in plaats van "Mother Mary". Het is duidelijk dat het team zijn best heeft gedaan om zelfs de meest verstokte fan waar voor zijn/haar geld te geven. Zo goed als geen enkele versie op deze drie schijfjes was ooit eerder te horen, niet op de 'Anthology'-reeks uit de jaren negentig en niet op de honderden bootlegs die van de groep zijn uitgebracht.

Eén van die illegale cd’s is 'Unsurpassed Demos', uit 1991. Daarop staan de zogenaamde 'Esher Demos', hier te vinden op schijfje drie. Het zijn akoestische demo’s van de songs die John, Paul en George voorjaar 1968 hebben geschreven in Indië, tijdens hun verblijf bij hun goeroe, de Maharishi Mahesh Yogi. De opnamen vonden plaats einde mei 1968, enkele dagen voor het begin van de sessies voor de dubbelelpee in het huis van George Harrison in Esher (spreek uit "Ee-sher", leert Giles ons).

Maar die bootleg was een matig klinkende mono kopie van een kopie. Giles en zijn team konden de hand leggen op de oorspronkelijke banden, opgenomen op een viersporen Ampex bandopnemer. Nooit eerder klonken deze unplugged versies zo goed: in stereo en op het juiste toerental. We horen ontspannen, akoestische versies van negentien songs, die ook op 'The Beatles' zouden komen, drie die moesten wachten tot 'Abbey Road' en nog eens acht songs die het niet haalden. Een aantal daarvan zouden de mannen later opnieuw opnemen voor hun solo-elpees: Junk staat op McCartneys solodebuut; Lennon gebruikte de melodie van Child Of Nature’ voor Jealous Guy op 'Imagine'; Harrison recycleerde later Not Guilty en Circles en gaf Sour Milk Sea aan Apple-artiest Jackie Lomax.

Dan zijn er nog twee cd’s over; met daarop de dubbelepee in een splinternieuwe remix door Giles Martin en Sam Okell, hetzelfde het duo dat vorig jaar 'Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band' opblonk ter gelegenheid van het gouden jubileum van die plaat. Zo’n remix lijkt overbodig en misschien zelfs heiligschennis, maar de remix is verre van radicaal. Martin noemt het een "audiorestauratie". Hij blijft erg dicht bij de originele stereomix van zijn vader. Er is niets weggelaten of toegevoegd (*). Pas met de hoofdtelefoon komen de nuances naar voren: het is allemaal wat dieper, meer helder. Je denkt kleine, nieuwe dingen te ontdekken; zoals de backingvocals in Sexy Sadie of in de outro van Rocky Racoon. Maar bij beluistering blijken ze er altijd al te zijn geweest. Het is zo’n beetje als een gerestaureerd schilderij waarbij de oorspronkelijke kleuren weer naar boven zijn gehaald.

Tenslotte zit er ook nog een Blu-ray in de doos. Daarop staan geen bewegende beelden, geen videoclips of zo, maar wel drie gloednieuwe stereo remixen van de dubbelelpee (waaronder twee 5.1 mixen) plus de originele mono mix. Fijner nog is het mooi uitgegeven boek met gedetailleerde uitleg over de sessies, de songs en hoe ze zijn opgenomen.

Ik ben blij met deze mooie box set. Heel erg blij.

"Take the white album and make it better, better, better…"

(*) De enige uitzondering is het stukje flamencogitaar in de intro van The Continuing Story of Bungalow Bill. Dat is een nieuwe opname. Het stukje is niet door één van The Beatles zelf gespeeld, maar is eigenlijk een geluidsfragmentje uit de Mellotron, een voorloper van de synthesizer. "Ik wist dat Paul de (oorspronkelijke) Mellotron had. Het was dus louter een kwestie van hem op te bellen en te vragen het fragmentje opnieuw op te nemen in een betere geluidskwaliteit. Het is hetzelfde toestel, die dezelfde tape opnieuw speelt. Als ik een betere versie kan krijgen, dan moeten we die toch gebruiken", geeft Martin als uitleg hierbij.

Check vooral ook Patrick Roefflaers blog 'Peerkes Plaatjes', waarin hij nog veel meer leuke achtergrondinformatie geeft over The Beatles, Dylan, enz.

13 november 2018
Patrick Roefflaer