Godspeed You!Black Emperor - Impressionant concert, impressionant gitzwarte bladzijde
Kraterfront, 10 juni 2017
Op 7 juni 1917 brachten de geallieerde troepen in de Westhoek een twintigtal mijnen tot ontploffing onder de Duitse stellingen. Tot de atoombom op Hiroshima, was deze aanval de trieste recordhouder van grootste ontploffing ooit. Bij de ontploffing zelf, zouden al meteen tienduizend Duitse soldaten omkomen. In de “Tweede Slag bij Mesen”, die een week duurde, sneuvelden vijfentwintigduizend Duitsers, zeventienduizend Britten, zesduizend Australiërs en vijfduizend Nieuw-Zeelanders. Meer dan veertigduizend jonge levens voor zeven kilometer terreinwinst. Honderd jaar later zijn Mesen en Wijtschate plattelandsdorpjes waar zelden iets gebeurt, maar de kraters in het landschap zijn blijvende wonden van de mensheid. Temidden die kraters kon geen enkele band beter de onzin en onmacht van de oorlog in muziek omzetten dan Godspeed You! Black Emperor. Impressionante setting, impressionant concert, impressionant gitzwarte bladzijde in de geschiedenis.
Welk weer het honderd jaar geleden was, hebben we niet voor u gefactcheckt. Maar hier waren de weergoden goed gezind. Aangenaam boven de twintig graden; lieftallige wolkjes zouden later op de avond een ongewilde glansrol spelen. Het gebeuren had iets van een happening van zeven tot zevenenzeventig jaar. En neem dat laatste maar heel letterlijk: Godspeed You! Black Emperor speelde ongetwijfeld nog nooit voor zo'n gevarieerd publiek. Het mooie van de avond was dat slechts enkelingen het terrein vroegtijdig verlieten, dit terwijl je de Canadese band bezwaarlijk een toegankelijke afsluiter kon noemen na de optredens van Wannes Cappelle en Ozark Henry eerder op de avond...
Net voor het concert vatten aan beide kanten van het podium in witte labopakken gehesen figuranten post op de stellingen. Zij vormden een menselijk scherm waarop namen van gesneuvelden en beelden van de kraters werden geprojecteerd. Het werd muisstil op de wei. De hele setting had iets erg sereens: een al bij al klein podium met daarvoor bijna drieduizend door West-Vlaamse schoolkinderen versierde kaarsen, en pas op twintig meter van het podium een zone met staanplaatsen en een tribune). In de verte lagen onzichtbaar de kraters, tot beamers hun locatie verraadden.
Godspeed You! Black Emperor bracht in Heuvelland een gelegenheidscompositie die het gros van het publiek (we gokken dat amper tien procent de band eigenlijk kende) eerder ongemakkelijk deed voelen op hun zitje. Een oorlogsherdenking hoeft natuurlijk ook geen comfortabel pretparkbezoekje te zijn. De eerste drie songs van de set bleken inderdaad grotendeels uit nieuwe composities te bestaan, heel sporadisch meenden we een bekende flard te ontwaren. Het eerste halfuur was een lange aanloop die de - we schatten - vijfduizend aanwezigen vooral in het ongewisse liet. De tweede song bouwde ook ingetogen op om pas na tien minuten te dreigen. Uit de kraters werd het licht feller terwijl het maanlicht rooknevels over de velden deed gloeien.
We hebben Godspeed er nooit van verdacht toegevingen te doen en dat was vanavond niet anders. Bij het derde nummer hoorden we één of twee saxofoons - het podium was te ver en te donker om iets van de band op te vangen - die de dissonante rit alleen maar versterkten. Het geluid van granaten en obussen zal in 1917 ook geen melodieuze bedoening geweest zijn... De band kweet zich perfect van de taak om de waanzin van de oorlog een muzikaal gezicht te geven. Zelden klonk het soundtrackgehalte van postrock concreter.
Na een uur nieuw werk (dat ons doet uitkijken naar een opvolger voor ‘Asunder, Sweet and Other Distress' uit 2015), hoorden we plots Moya over de Vlaamse velden rollen. De zoeklichten uit de kraters vonden de wolkjes, die boven het terrein hingen; een ongeplande esthetische meevaller. Om nog te zwijgen van de bijna volle maan die verstoppertje leek te spelen met de wolken. Godspeed sloot af met een langgerekt Blaise Bailey Finnegan III, waarna het weer ''all quiet on the western front” werd, op een oprecht maar daverend applaus na.
Zonder twijfel een bijzonder optreden van de band. Zowel omwille van de setting als omwille van de openheid van een erg divers publiek tegenover een eerder obscuur muziekgenre. De set zaaide hoop en wanhoop tegelijkertijd. Honderd jaar na de “Tweede Slag bij Mesen” wakkerde Godspeed ons aan de onzin van oorlog nooit te vergeten - helaas slaagt de mensheid er niet in uit dat donkere verleden te leren. Dat verleden kwam wel akelig dichtbij toen we na het optreden een foto deelden waarop een Britse vriend reageerde dat hij een aantal dagen geleden het podium had zien opbouwen. Hij was er op dinsdag 7 juni 2017 omdat zijn overgrootvader er honderd jaar eerder nog geen kilometer vandaan sneuvelde…