John Zorn: Bagatelles Marathon - Avontuurlijke niemendalletjes

Filharmonie, Parijs, 2 april 2017

John Zorn heeft een driehonderdtal "bagatelles" gecomponeerd; "niemendalletjes" heet dat dan in het Nederlands. Zondagavond presenteerde hij er in de Filharmonie in Parijs een veertigtal in wat een bagatelles-marathon werd genoemd. Vierenhalf uur muziek die zaal Pierre Boulez aan flarden moest scheuren.  

Het was een onderdeel van een Parijs weekend gewijd aan John Zorn. Voor ons was dit een muzikaal avontuur, waarop we door een vriend werden meegenomen. Het blijft immers "moeilijke" muziek, maar dankzij deze marathon hebben we toch een klein beetje het gevoel vat te hebben op 's mans werk.

Meer dan een marathon was het een estafettenloop. Telkens mochten een stel muzikanten een paar bagatellen komen interpreteren. Zorn zelf zette de avond in samen met zijn Acoustic Masada band. Aan het herkenningsapplaus te horen was vooral drummer Joey Baron een favoriet. Na een paar stukjes hield de band er al mee op en werd John Zorn de mc die de rest van de muzikanten aankondigde.

De twee cello's die volgden stonden al meteen in schril contrast met het geweld van de openingsact. Ook hun bagatellen sprongen alle kanten uit, klonken waar ze niet botsen konden, maar af en toe liep er een eenvoudige melodielijn in verloren die uit pakweg een Disney-film leek te komen; als een soort ijkpunt van normaliteit.

Ook het volume van de sets varieerde fel. Het luidst was Trigger, een jong noiserocktrio waarvan de twee gitaristen met de rug naar het publiek en het gezicht naar de drummer enkele hyperkinetische, lawaai-bagatellen afvuurden. De decibelmeter week uit naar de honderd. Toen het daarna de beurt was aan Craig Taborn, die in alle stilte op zijn piano onder de zestig decibel bleef, vroegen we ons af of die fluittoon in de oren deel was van het concept of niet.

Al bij al waren er twaalf formaties die aantraden. Onze favorieten waren Mark Feldman op viool, die begeleid door Sylvie Courvoisier op piano enkele stukjes bracht, die heel ingetogen en mooi waren. Zelfs als Courvoisier uit de kast van de piano enkele saboterende klanken haalde, klonk dat nog harmonieus.

Het duo Juilian Lage en Gyan Riley op klassieke gitaar maakte indruk met passages die aan flamenco deden denken. Ook daar kwamen soms melodieën uit het niets opgedoken, zonder context, om even snel weer te verdwijnen in een chaotische compositie, die al bij al structureel eenvoudig bleef in vergelijking met enkele andere stukken van de avond.

Nog hoogtepunten? Het Nova Quartet, met Kenny Wollesen op vibrafoon, nam de meest toegankelijke set van de avond voor zijn rekening. De lust en fysiek waarmee de man op zijn vibrafoon tekeer ging was aanstekelijk. Dit was bijna popmuziek en een zeer welkome verpozing tussen het zwaardere werk.

Het slot met Marc Ribot op gitaar, Trevor Dunn op bas en een indrukwekkende Tyshawn Sorey op drums, was een lust voor oog en oor. John Zorn ging als dirigent tekeer en forceerde een intense interpretatie van de partituur. Op een bepaald moment schreeuwde hij instructies in Ribots oor, en leek hij de gitarist aan te sporen om tot op het bot te gaan. Het klonk heel luid en chaotisch, maar ook zeer funky en zelfs dansbaar.

Maar er waren ook minpunten. De laptop van Ikue Mori was eerder overbodig, om maar een voorbeeld te geven. Het leek of de software de muziek had plat geslagen en dat werd dan gecompenseerd met frivole geluidseffecten. Bovendien was er op het podium echt niks te zien behalve een vrouw en haar laptop.

John Zorn had dit weekend ook optredens in het Louvre gegeven en nog enkele concerten in de buurt van de Filharmonie. Dit smaakte in elk geval naar meer. Wie weet nemen we de volgende keer zelf iemand op sleeptouw naar een Zorn-avontuur.