Le Guess Who? 2017 - dag 3 : Overpraat

Utrecht, 9 november 2017 - 12 november 2017

Dag drie van Le Guess Who? was op papier de beste dag met Pharaoh Sanders en Ben Frost als potentiële hoogtepunten van een rijk gevuld weekend. Het werd echter veruit de minste van de vier dagen; met dank aan publiek (en organisatie).

Een festival, zeker één dat zich richt op meerwaardezoekers, zou nooit dagtickets mogen verkopen. Het trekt mensen aan die één act willen zien en niet geïnteresseerd zijn in de rest van het festival, die een dagje komen rondkijken omdat ze niets beters te doen hebben, die willen kunnen zeggen dat ze op het betreffende festival aanwezig waren of die in het slechtste geval een feestje willen bouwen. Zaterdag op Le Guess Who? verzamelden deze mensen allemaal in een afgeladen vol Tivoli Vredenburg-complex; mensen die zich luidop afvroegen waar de beat was, die het flauw vonden dat er nergens een feestje was.

Elk concert werd volgepraat. Men slaagde er zelfs in om over Ben Frosts geluidsstorm van honderdtwintig decibel heen te roepen. Cloud Nine, de zaal die het meest weg had van een club, werd een afvoerput voor het egoïstische vuil dat zich geen zier aantrekt van de concertervaring van anderen en dus ontoegankelijk voor wie van een optreden wou genieten. Dagtickets zijn een opportunistische fout van jewelste voor een festival als LGW?, maar zelfs dan hadden simpele posters met een aanmaning tot stilte veel kunnen doen. Zelf aanmanen tot zwijgen haalde immers niet veel uit.

De dag was nochtans goed begonnen. Accordeonspeler Mario Batkovic wist interessante, neoklassieke composities te brengen. De Bosniër slaagde erin minimalistische en repetitieve melodieën af te wisselen met meeslepende en bombastische uitbarstingen. Wisten wij veel dat een instrument, dat vooral met oude mannen en caféliederen wordt geassocieerd, zo veelzijdig kon zijn. Ondanks het grote podium van de Ronda wist hij een intieme sfeer te scheppen. Cyclische compositie Restrictus was het hoogtepunt van de set. Hoezeer Batkovic de beperkingen van zijn accordeongeluid ook wist te overstijgen en gebruiken, toch bleven wij ons afvragen hoe 's mans werken zouden klinken met een grotere bezetting of een batterij loop- en effectpedalen.

Bij de optredens van curator-jazzdrummer Han Bennink met achtereenvolgens saxofonist Brötzmann en het ICP Orchestra hadden we een beetje hetzelfde gevoel als bij zijn optreden met Keiji Haino: technisch meesterlijke performance, maar geen kat die er iets van snapt. Zelf hebben wij nauwelijks een referentiekader als het op hedendaagse freejazz aankomt. Misschien gingen de optredens ons boven het petje. Dat het vijftigjarige ICP improvisatie-orkest zichzelf absoluut niet serieus neemt, hielp de zaak er niet op vooruit. In onze oren klonk het verward. Het is moeilijk houvast te vinden als het hele punt van je optreden is dat er geen punt is.

Pharaoh Sanders was de grote publiekstrekker van de dag. Voor een afgeladen volle, grote zaal trad de oude knar aan met een driekoppige band. Sanders verkeert duidelijk in zeer slechte gezondheid. Hij schuifelde het podium op. Maar zijn saxofoonspel was nog steeds erg warm en doorleefd. Het merendeel van de tijd werd door de band gevuld, Sanders zelf speelde en zong hier en daar een solo of melodielijn. Die band was dan ook perfect op elkaar ingespeeld en was perfect in staat de show draaiende te houden. De set zocht verder geen al te experimentele regionen op. De crux was The Creator Has A Master Plan, een compositie van Pharaoh uit 1969. De rest van de set golfde rond dat nummer, met de saxofoonintermezzo's als hoogtepunt. In een festival vol experimenteel geweld hield de Coltrane-veteraan zich meer dan staande.

Fholston Paradigm, een elektronische, Afro-futuristische act, bracht een show waarin gladde beats en opbouwende melodieën zich vermengden. Technisch zat het goed in elkaar en vloeiden de verschillende delen netjes in elkaar over. Wij misten echter hoeken, kanten en scherpe randjes. De geluiden hadden weinig textuur en diepte.

Ben Frosts nieuwe plaat 'The Center Cannot Hold' speelt met onderwatereffecten en de noise die we van hem gewend zijn. Zijn set op LGW? begon aarzelend. De dreunende synths vlogen alle richtingen uit en lieten weinig of geen melodie ontsnappen. Wij waren de richting ietwat bijster. Het optreden ging desalniettemin in stijgende lijn. Halverwege had Frost zijn stem helemaal gevonden en zogen weidse en korrelige soundscapes en rave-achtige melodieën ons mee. De lichtshow bestond uit een gigantisch reflecterend doek dat stroboscopen en projecties weerkaatste. Hoewel sober deed het zijn ding. 'Aurora' zal Frost misschien nooit meer overtreffen, maar de artiest blijft wel gewoon koppig zijn ding doen.